Szlak Dziedzictwa Zapomnianego - Ziemia Jarosławska - Svidník - Serwis turystyczny

Co nowego?

Ziemia Jarosławska - Svidnik

Serwis turystyczny

wozek

wozek

wozek

wozek

Grodzisko leży na językowatym końcu płaskowyżu dochodzącym do 383 m n.p.m., rozciągającym się między Węgierką a Wolą Rokietnicką.

Właściwy gród o kształcie nieregularnego owalu mieścił się na skraju wzgórza. Majdan miał wymiary 130 m x 70 m i otaczał wał obwodowy wysokości około 1,5 m. Poza majdanem istniały trzy podgrodzia: pierwsze o wymiarach 30 m x 50 m, drugie 70 m x 120 m i trzecie najwyżej położone – 20 m x 70 m. Od strony wschodniej majdan wzmacniały dwa wały pierścieniowe oraz dwa wały zaporowe od strony zewnętrznej. Te ostatnie poprzedzone były wyraźnymi zagłębieniami dawnych fos i odcinały warownię od łatwiej dostępnej części wzniesienia. Między wałami grodu właściwego i wałami zaporowymi mieścił się krótki wał poprzeczny, który zapewne strzegł dawnej bramy. W przestrzeniach między wałami mieściły się podgrodzia. Obłożone kamieniami wały miały konstrukcję drewniano-ziemną.

Na terenie grodziska w latach 50. oraz na przełomie lat 70. i 80. XX w. prowadzone były badania archeologiczne. Odkryto wówczas resztki chat, paleniska oraz zabytki ruchome, takie jak: ceramika, noże, radlice, sierpy, szydła, krzesiwa, nieokreślone pręty, okucia i podkowy. Odnaleziono także broń w postaci grotów strzał i oszczepów.

Wyróżnia się dwie fazy zasiedlenia grodu. Pierwsza obejmowała okres od VII do IX wieku, natomiast druga od połowy IX do XI wieku. Na początku była tu osada otwarta, dopiero później powstał gród.

Gród Borusz należał do Grodów Czerwieńskich i pierwotnie zamieszkiwało go plemię Lędzian (Lechitów). Możliwe, że stanowił on ośrodek lokalnej społeczności plemiennej lub siedzibę miejscowego władcy. W XI wieku, prawdopodobnie po zajęciu tego obszaru przez Ruś, nastąpił upadek grodu.

Książę kijowski Włodzimierz Wielki zdobył Grody Czerwieńskie wraz z Przemyślem w 981 r. Zostały one następnie w 1018 r. odzyskane przez Bolesława Chrobrego, podczas wyprawy kijowskiej. W świetle badań archeologicznych, Gród w Tuligłowach został dwukrotnie zdobyty przez wojska ruskie. Świadczą o tym odnalezione przez archeologów ślady pożaru.

LEGENDA

Najbardziej znana z legend dotyczących grodu, które przetrwały do obecnych czasów, głosi: na szczycie tej góry umiejscowiono gród obronny, należący do szlachcica Boruszy. Pewnego razu na osadę napadli Tatarzy. Jego mieszkańców wycięli w pień, a gród ograbiwszy spalili. Gródek Borusz jednej nocy zapadł się pod ziemię. Od tego czasu w dzień Wielkiej Nocy, kiedy przyłoży się ucho do ziemi, można usłyszeć bicie dzwonów.

wozek

wozek

wozek

wozek

Kurhany położone są przy zielonym szlaku pieszym przemysko- bachórskim, na pograniczu powiatów jarosławskiego i przemyskiego, w lesie pomiędzy Heluszem - przysiółkiem Woli Węgierskiej, a wsią Średnia. Na całość składają się cztery kurhany, z czego jedynie jeden zlokalizowany jest na terenie powiatu jarosławskiego. Kurhany są pozostałością po starożytnym cmentarzysku. Datowane na 3000 lat przed Chrystusem związane są z ludnością pasterską kultury ceramiki sznurowej. Prace archeologiczne przeprowadzone w miejscu zrekonstruowanych w latach 90. XX w. kurhanów doprowadziły do odnalezienia bardzo cennych eksponatów. Były to m.in. pucharki, amforki, kubki, fragmenty ceramiki czy zabytki krzemienne.

wozek

wozek

wozek

wozek

Według głównej hipotezy nazwa „znaki tatarskie” pochodzi od ich funkcji. Słupy miały służyć do sygnalizowaniu za pomocą światła i dymu okolicznej ludności o zbliżającym się wrogu, by dać czas na ukrycie się w lasach, czy np. za murami kościoła. W tym celu w niszy w górnej części słupa rozpalano ogień. Bardzo często budowę znaku tatarskiego na górze Iwa łączy się z najazdem Tatarów, który miał miejsce w latach 1619–1620.

Omawiany tutaj znak zlokalizowany jest pod szczytem góry Iwa, wyraźnie dominującej nad Pruchnikiem. Jest to kilkumetrowej wysokości murowany słup zbudowany z miejscowego piaskowca łączonego zaprawą. Słup jest kwadratowy na rzucie, z wnękami zamkniętymi półkoliście w bocznych ścianach, które zostały umieszczone w dwóch rzędach. Całość nakryta jest blaszanym daszkiem zwieńczonym krzyżem.

Znak jest atrakcyjnie położony, na trasie znajdujących się tutaj przyrodniczo-krajoznawczych krótkich ścieżek spacerowych, przygotowanych przez Urząd Miasta w Pruchniku. W bliskim sąsiedztwie niedawno została postawiona drewniana wieża widokowa.

Drugi znak tatarski znajduje się na prywatnej posesji przy ulicy Markiewicza. Posadowiony na cokole z piaskowca, zbudowany jest z cegły łączonej zaprawą. Cechuje się lekko ukośnymi ścianami i smukłymi proporcjami. Jest to kilkumetrowej wysokości słup na rzucie czworoboku z wnękami w bocznych ścianach. Słup posiada zwieńczenie w formie dwóch kul umieszczonych jedna nad drugą.

Trzeci z istniejących niegdyś znaków nie dotrwał do naszych czasów.

Dokładna lokalizacja.

pruchnik znaki

pruchnik znaki2

wozek

wozek

wozek

wozek

Kapliczka postawiona jest w polu przy drodze prowadzącej do miejscowości Rączyna.

Podstawę kapliczki tworzy idealnie zachowana lufa armaty przeciwpancernej 75 mm PaK 40, która zamontowana była na niemieckim niszczycielu czołgów typu Marder III. Z relacji mieszkańców Rzeplina wynika, że niszczyciel został uszkodzony i porzucony w polach w lipcu 1944 roku, kiedy niemiecka armia cofała się pod naporem Rosjan. Po całkowitym wycofaniu się niemieckich wojsk, mieszkańcy wioski użyli lufy ze zniszczonego pojazdu jako podstawy dla figury Ukrzyżowanego Chrystusa. Pomysłodawcą stworzonej w ten sposób kapliczki był Kajetan Potoczny.

Dokładna lokalizacja.

 

kapliczka w rzeplinie 1

kapliczka w rzeplinie 2

wozek

wozek

wozek

wozek

Kapliczka znajduje się na terenie zespołu dworskiego, na wzniesieniu w parku tuż za oficyną. Późnobarokowa kapliczka z niszą, w której znajduje się figurka św. Antoniego, została wybudowana przez jezuitów w XVIII wieku i jest jedyną pozostałością po dobrach jezuickich w Pawłosiowie.

Uwaga! Strona korzysta z cookies. Dane o Twoich odwiedzinach wykorzystujemy jedynie w celach statystycznych. Czytaj więcej.