Szlak Ziemiański - Ziemia Jarosławska - Svidník - Serwis turystyczny

Co nowego?

Ziemia Jarosławska - Svidnik

Serwis turystyczny

wozek

wozek

wozek

wozek

Pałac powstał według projektu lwowskiego architekta Ludwika Baldwin-Ramułta. Stary dwór nadbudowano i przedłużono poprzez dodanie skrzydła. W latach 1912–1913 większą rozbudowę pałacu zaprojektował krakowski architekt okresu modernizmu oraz twórca m.in. Towarzystwa Sztuk Pięknych w Krakowie – Franciszek Mączyński. Zaproponował on wówczas nadanie rezydencji charakteru neobarokowego. Ostatnim właścicielem majątku był Włodzimierz Czartoryski.
W czasie działań wojennych w 1944 r. pałac mocno ucierpiał, ale został odbudowany i zaadaptowany na Dom Pomocy Społecznej. Pałac ma charakter eklektyczny z elementami neobaroku, wybudowany w typie szwajcarskiego zameczku. Do korpusu od frontu dostawiono prostopadłe skrzydła boczne. W budynku znajdowała się kaplica dworska, a pałac wyposażono w meble, parkiety i kominki sprowadzone z rezydencji Czartoryskich z Weinhaus pod Wiedniem. Do dzisiaj z dawnego wyposażenia zachowało się niewiele. W pobliżu pałacu znajduje się park z XVI w. przekształcany przez kolejnych właścicieli. Po przearanżowaniu i powiększeniu przez Witolda Czartoryskiego obecnie w stylu angielskim. Powierzchnia parku wynosi około 18 ha, a swoim obszarem obejmuje on zbocze pobliskiego wzniesienia. W centralnej części parku rośnie wiele egzotycznych drzew, takich jak: magnolie, kasztanowce, daglezje czy choina kanadyjska. Rosną tu również dęby szypułkowe, lipy drobnolistne oraz buki i cisy w formach drzewiastych, a także kilka limb. W dolnej części parku znajdują się przestronne łąki ze stawami. Zachowały się również zabudowania gospodarcze z XIX i XX w., czyli rządcówka, lamus, stajnia, stodoła i domek ogrodnika.

W 2012 roku zespół pałacowo- parkowy ponownie stał się własnością rodu Czartoryskich.

wozek

wozek

wozek

wozek

Pierwsza wzmianka o folwarku w Pawłosiowie dotycząca podatku „z dóbr sołectwa” ukazała się w 1508 roku. Był to folwark z budynkiem mieszkalnym-dworem. W 1572 roku Zofia Odrowążówna przekazała majątek jezuitom z Jarosławia. W 1773 roku na zrębach pierwotnego dworu wybudowano większy budynek. Z tego okresu pochodzi również późnobarokowa kapliczka św. Antoniego (jedyny istniejący do dziś relikt jezuickiego założenia dworskiego). Po kasacie zakonu dwór przejął na własność rząd austriacki i wystawił na licytację. W 1777 r. kupił je Wilhelm Siemieński i to właśnie jemu przypisuje się przebudowę dworu na styl klasycystyczny. Była to budowla parterowa, na planie wydłużonego prostokąta z czterospadowym dachem, krytym gontem. Pałac w takim założeniu przetrwał do maja 1915 roku, kiedy to w wyniku działań wojennych uległ całkowitemu zniszczeniu. Siemieńscy przenieśli się do oficyny, która zaczęła pełnić rolę dworu. Ostatnim właścicielem majątku w Pawłosiowie był Stanisław Siemieński-Lewicki. Mieszkał on wraz z żoną Krystyną Potocką w dworze aż do zakończenia II wojny światowej. Po wojnie w 1944 r. majątek objęto reformą rolną, a zabudowania dworskie wraz z parkiem przekazano Gimnazjum Rolniczemu. Później użytkowało je Technikum Weterynaryjne, następnie Technikum i Zasadnicza Szkoła Ogrodnicza.

Od 2013 roku w zabytkowym budynku funkcjonuje Centrum Integracji Społecznej „Pawłowe Sioło”.

Park pawłosiowski mimo zmian zachował walory założenia krajobrazowego z końca XVIII w. Czytelny jest dawny układ alejek spacerowych. Część parku znajdująca się przy dawnej szkole, składa się z ozdobnego klombu i kwietników, obejmujących teren dawnego podjazdu. Na klombie ustawiono odnalezioną pięciopolową tarczę herbową, pochodzącą z nieistniejącego pałacu z herbem Rogala na polu centralnym, co świadczy, że poświęcona była dziedziczkom pawłosiowskim pochodzącym z rodziny Lewickich.

Do dzisiaj zachowała się oficyna oraz zabudowania gospodarcze, takie jak: stajnia, ujeżdżalnia oraz spichlerz. Na wyniosłości, gdzie mieścił się pałac Siemieńskich, znajdują się okazałe pomnikowe dęby szypułkowe, miłorząb japoński, sosny wejmutki, tulipanowiec amerykański, lipy szerokolistne, limba, orzech czarny, iglicznia trójcierniowa. Na terenie parku znajdują się również dwie kapliczki: późnobarokowa kapliczka św. Antoniego z XVIII wieku oraz kapliczka Matki Bożej Niepokalanej z okresu dwudziestolecia międzywojennego.

Do zespołu dworskiego należy również zaliczyć następujące obiekty:

Czworaki
Budynki mieszkalne, znajdujące się po drugiej stronie drogi prowadzącej do Malenisk, pochodzące z XIX wieku, przeznaczone dla fornali, pracowników, którzy zajmowali się pracą na polach w gospodarstwie hr. Siemieńskiego, dawniej leżące nad brzegiem stawisk. Obecnie pełnią funkcję mieszkań socjalnych.

Spichlerz
Zagospodarowania gospodarskie dworu w Pawłosiowie pochodzące z przełomu XIX i XX wieku.

wozek

wozek

wozek

wozek

Obiekt wybudowany w I połowie XIX w.

Dwór odrestaurowany został przez obecnych właścicieli Janinę i Władysława Wyczawskich, którzy adaptowali go na hotel oraz restaurację. Otwarcie i oddanie obiektu do dyspozycji gości miało miejsce w czerwcu 1997 roku. Za zachowanie zabytkowego charakteru dworu i remont konserwatorski oraz prawidłową adaptację hotelu i restauracji właściciele otrzymali od Ministra Kultury i Sztuki Złotą Odznakę oraz nagrodę I stopnia. Uhonorowani zostali także listem gratulacyjnym od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz Złotą Odznaką „Zasłużony dla Miasta Jarosławia”.

Obecnie budynek jest siedzibą Dworu „Hetman”.

wozek

wozek

wozek

wozek

W drugiej połowie XVIII wieku Surochów stał się dziedzictwem rodziny Fredrów. Oni to wybudowali pierwszy drewniany dwór, w którym w roku 1793 przyszedł na świat komediopisarz Aleksander Fredro. Pod koniec XIX w. obiekt nie był już w najlepszym stanie i został rozebrany. Kolejny właściciel dóbr surochowskich – Kazimierz Badeni – wybudował w jego miejsce murowany pałac. Budynek był ogrodzony bramą i murem z XVIII wieku oraz otoczony parkiem.

Niestety, pałac wraz z częścią wsi został spalony w 1945 r. przez UPA, a nieremontowane ruiny zostały rozebrane w latach 60. XX wieku. Do dzisiaj dobrze widoczne jest miejsce po rozebranym pałacu. Z dawnej posiadłości zostały jedynie:

  • pozostałości parku z częściowo zachowaną XIX-wieczną aleją kasztanową;
  • budynek administracyjny tzw. rządcówka;
  • kaplica wybudowana w XIX wieku w stylu neogotyckim z cegły.

Rządcówka znajduje się poza obszarem parku w jego zachodniej części, dojść do niej można poprzez teren dawnego PGR-u. Budynek wyraźnie odznacza się w otoczeniu poprzez swoją historyczną architekturę (fotografia). Kaplica znajduje się na skraju łąki, położonej w północnej części parku. Na terenie założenia parkowego znajduje się również 2-kondygnacyjny zamieszkany budynek, jednak jest on wybudowany już po II wś.

Na skraju parku umieszczono obelisk-głaz, symbolizujący miejsce urodzenia wielkiego komediopisarza – Aleksandra Fredry. Na obelisku znajduje się tablica
z napisem: „Tu urodzonemu pisarzowi polskiemu hr. Aleksandrowi Fredro 1793–1876 w 220 rocznicę urodzin Mieszkańcy Surochowa i Urząd Gminy Jarosław”.

Teren jest dzierżawiony przez osobę prywatną.

 

surochow palac1 02

surochow palac1 02

surochow palac1 02

wozek

wozek

wozek

wozek

W latach 70. XVII w. w Wysocku z inicjatywy Marii Kazimiery d’Arquien de la Grange Zamoyskiej, później Sobieskiej, wzniesiono piętrowy, drewniany, alkierzowy dwór. Projektantem tego otoczonego fortyfikacjami w postaci fos i wałów dworu był Tylman z Gameren. Budowę murowanego pałacu według projektów Giovanniego Spazzio rozpoczęto w 1719 r. z inicjatywy Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej. Od 1724 r. kontynuowano ją według nowych planów S.A. Mayera. Po śmierci Elżbiety w 1729 r. budowę pałacu kontynuowała jej córka Zofia, żona najpierw S. Denhoffa, a następnie po jego śmierci w 1731 r. księcia Augusta Czartoryskiego. W wyniku tego małżeństwa Wysocko przeszło w ręce Czartoryskich. Ostatecznie budowę murowanego pałacu ukończono w 1734 r. Kolejnym właścicielem został Adam Czartoryski i jego żona Izabela. Następnie ich córka, Maria Wirtemberska sprzedała majątek wysocki Zamoyskim. W 1875 r. pałac przebudowano, dodając piętro. W czasie I wojny światowej Rosjanie obrabowali pałac, a następnie spalili. Po zakończeniu odbudowy w 1939 roku został on ponownie spalony w czasie II wojny światowej.

W latach 1939–1941 pałac był siedzibą 2 komendantury 92 Oddziału Pogranicznego NKWD.

Obiekt odbudowano w latach 1959–1961, wówczas jego wnętrza dostosowano do potrzeb domu pomocy społecznej. Taką funkcję pełni obecnie.

W skład zespołu pałacowego wchodzą obiekty wybudowane w XIX w. Znajdująca się w parku piwnica powstała na początku XIX w., kuźnia w latach 30. XIX w., obelisk w parku w 1833 r., natomiast oficyna, kapliczka oraz stajnie w 2. poł. XIX w. Osiemnastowieczny ogród z geometrycznymi, rozmieszczonymi na dwóch płaskich tarasach w dolinie Sanu kwaterami, przekształcono w ogród krajobrazowy typowy dla XIX w., z licznymi okazami drzew obcego pochodzenia.

 

wysocko palac 10m

wysocko palac 08m

wysocko palac 07m

Uwaga! Strona korzysta z cookies. Dane o Twoich odwiedzinach wykorzystujemy jedynie w celach statystycznych. Czytaj więcej.